Ang
Kultura, Tradisyon at mga Gawi ng mga Cebuano
Pareha
pud sa ubang mga tawo sa nagkalain-lain nga probinsya, kami nga mga Cebuano kay
naa puy kaugalianong buhat, pagtoo, tradisyon, kultura ng prinsipyo. Gikan pa
sa mga kataguwangaan hangtud sa kabatan-unan karon kay nitakud na kaning mga
buhata. Kaming mga Cebuano kay nay binuhatan nga kung nay bisita kay igawas
tanan ang mga bag-o nga mga gamiunon pareha sa mga plato, kutsara, kurtina, mga
habol ug unlan ug nagkalain-lain pa nga pwede gamiton sa bisita. Mitoo kami sa
ligaw nga kalag ng sa tambal sa albularyo. Sa among tradisyon sa kasal kay naa
pa gihapon ang pamamaysana u gang pagtabang ng laki sa ginikanan ng bayi pareha
sa nakahaya kay ginadili ang pagpanilhig, pagsudlay ug pagligo. Naa pud mi
kaugalingong kultura. Sa kanta, ang pinakasikat ng kantahon sa katiguwangan ay
ang matad nila ug pobreng alindahaw. Sa duwa ang syatong ay orihinal naa duwa
sa amog nga gigamitan ug duha ka kahoy nga ang usa ibutang sa lungag ug
papaltikon gamit ang usa. Kung kinsang kahoy ang pinakalayo kay siya amg daug. Ang
among paboritong sayaw labi na ggyud sa mga lipay-lipay kay gitawag ng Bayle o
sweet dance sa English. Kaming mga Cebuano kay nay prinsipyo nga dili maguba
hangtud sa hangtud. Dili gyud namo dauton ang among mga kaliwat ug kung naa mi
sa katwiran kay masukol mi hangtud sa kamatayan.
Paglilipat sa Wikang Tagalog:
Katulad
ng mga tao sa iba’t – ibang probinsya, kaming mga Cebuano ay mayroon ding
sariling gawi, paniniwala, tradisyon, kultura at prinsipyo. Mula pa sa aming
ninuno hanggang sa mga kabataan ngayon ay naisalin ang mga pag-uugaling ito.
Kaming mga Cebuano ay may kinagawian na sa tuwing may bisita ay ilalabas lahat
ang mga bagong gamit kabilang ang bagong plato, kutsara, kurtina, mga kumot at
unan at iba pa na gagamitin ng bisita. Sa tuwing may piyesta naman ay
iniimbitahan ang lahat ng bisita kahit na hindi kakilala. Naniniwala ang
karamihan sa amin sa mga ligaw na kaluluwa at sa bias ng manggagamot na kung
tawagin ay albularyo. Sa aming tradisyon particular sa kasal ay naroon pa rin
ang pamamanhikan at paninilbihan ng lalaki sa magulang ng babae gaya ng
pagsisibak ng kahoy, pag-iigib at iba pa. Sa tuwing may lamay naman ay
ipinagbabawal ang pagwawalis, pagsusuklay at paliligo. Mayroon ding iba’t-ibang
kultura kaming mga Cebuano. Sa musika ang Matud Nila at Pobreng Alindahaw ang
pinakasikat na inaawit ng mga nakakatanda sa aming probinsya. Ang Syatong ay
orihinal na laro sa amin na ginagamit ng dalawang pirasong kahoy na isa ay
inilalagay sa isang butas at pinapaltik gamit ang isa pang kahoy. Kung kaninong
kahoy ang pinakamalayo ang siyang panalo. Ang paboritong sayaw naming lalo na
kung may kasiyahan ay ang Bayle o sweet dance sa Enlis. Kaming mga Cebuano ay
may mga prinsipyo na hindi matitinag kailanman. Hindi naming kailanman
ipagkakalulong an gaming kaanak at kapag kami ay nasa katuwiran ay aming
ipinaglalaban hanggang kamatayan.
CEBUANO TAGALOG
- SININA DAMIT
- KARSONIS PANTALON
- SAYAL SAYA
- KAUN KAIN
- GAPAS BULAK
- KABO TABO
- ALIMUOT MABANAS
- KALO SOMBRERO
- TIIL PAA
- KAMOT KAMAY
- DALUNGGAN TINGA
- NAWONG MUKA
- PAA HITA
- BAGTAK BINTI
- TUDLO DALIRI
- BUKTON BRASO
- HABOL KUMOT
- UNLAN UNAN
- UWAN ULAN
- DUWAAN LARUAN
- PULTAHAN PINTO
- SAWUG SAHIG
- HAYHAYAN SAMPAYAN
- RUTA LUPA
- IRO ASO
- IRING PUSO
- ILAGA DAGA
- KUGMO KULANGOT
- KIKI TINGA
- AGTANG NOO
- AMBOT EWAN
- ATULI TUTULI
- LUBOT PUWET
- KASPA BALAKUBAK
- ARIYOS HIKAW
- LIOG LEEG
- DUGHAN DIBDIB
- KASING-KASING PUSO
- BALAY BAHAY
- ATO ATING
- BAY PARE
- MUBO MAIKSI
- TAAS MAHABA
- KUDKURAN KAYURAN
- KAYO APOY
- UNGO MULTO
- KALAG KALULUWA
- ATABAY BALON
- SALIDA PALABAS
- SAMIN SALAMIN
- NGIPON NGIPIN
- ALINGAGNGAG NGALA-NGALA
- LANSANG PAKO
- BUTILYA BOTE
- KAN-ON KANIN
- ATOP BUBONG
- PISLAT PANGO
- GAMAY MALIIT
- DAKO MALAKI
- BAKOL PILAY
- BUTA BULAG
- BUNGOL BINGI
- AMANG PIPI
- LINGKURANAN UPUAN
- HIGDAANAN HIGAAN
- KATUL MAKATI
- DAOT PAYAT
- TAMBOK MATABA
- BUTAN MABAIT
- SALBAHIS SALBAHE
- DUKOT TUTONG
- INDAY NENE
- DODONG TOTOY
- SUGA ILAW
- GABII GABI
- BUNTAG UMAGA
- UDTO TANGHALI
- ADLAW ARAW
- SINGOT PAWIS
- ANGSO MAPANGHI
- BUWANG BALIW
- UTOK UTAK
- HUMAHUNA ISIP
- TAPULAN TAMAD
- TUTUY SUSO
- XAWI SUSI
- UPAW KALBO
- PAYPAY PAMAYPAY
- HALOK HALIK
- GIHIGUGMA MINAMAHAL
- TIGULANG MATANDAAN
- TIKASAN MADAYA
- BAKI PALAKA
- BITIN AHAS
- PIYONG PIKIT
- HANGAD TUNGO
- DUKO YUKO
- TIKI BUTIKI
- BIGAON MALANDI
- PASAYLOA PATAWARIN
Proyekto sa
Filipino I
(Introduksyon sa Pag-aaral sa Wika)
Panayam kay Bb. Jinky Almacin isang Cebuana
Ipinasa ng:
Pangkat 3
Geomark P. Mortel
Jennifer Aldovino
Mark Vincent Manibo
Shiela Magbuhos
Deserie Villaverde
Ipinasa kay:
Ginoong Aljune Castillo
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento